Rozwód to nie tylko emocjonalne rozstanie, ale także konieczność rozliczenia wspólnego życia w wymiarze materialnym. Jak zgodnie i bezpiecznie podzielić majątek po ustaniu związku małżeńskiego? Sprawdź, co mówi prawo i jak może pomóc radca prawny.
Kiedy majątek jest wspólny, a kiedy osobny? – podstawy prawne i praktyczne
Z chwilą zawarcia małżeństwa, jeżeli nie zawarto intercyzy, między małżonkami powstaje ustawowa wspólność majątkowa (art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – dalej: KRO). Oznacza to, że wszystko, co nabyli w czasie trwania małżeństwa (zarówno wspólnie, jak i osobno), wchodzi do tzw. majątku wspólnego.
Jednocześnie każdy z małżonków może posiadać majątek osobisty – w skład którego wchodzą m.in.:
- przedmioty nabyte przed ślubem,
- darowizny i spadki (z wyjątkiem wyraźnie przeznaczonych dla obojga),
- przedmioty osobistego użytku,
- prawa autorskie,
- odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu.
Podział majątku dotyczy wyłącznie majątku wspólnego – majątki osobiste nie podlegają podziałowi.
Rozwód, separacja, umowa – kiedy dochodzi do podziału majątku?
Majątek można podzielić w trzech sytuacjach:
- Po rozwodzie – zgodnie z art. 58 § 3 KRO, sąd może orzec o podziale majątku w wyroku rozwodowym, jeśli nie spowoduje to nadmiernej zwłoki.
- Po separacji – podobnie jak przy rozwodzie, po prawomocnym orzeczeniu separacji możliwy jest podział majątku.
- Po ustanowieniu rozdzielności majątkowej – np. na mocy umowy (tzw. intercyza) lub orzeczenia sądu (art. 52 KRO), także w trakcie trwania małżeństwa, np. z powodu rażącego marnotrawienia majątku przez jednego z małżonków.
Co wchodzi do majątku wspólnego – i czego nie można dzielić?
Do majątku wspólnego zaliczamy przede wszystkim:
- wynagrodzenia za pracę i dochody z działalności gospodarczej,
- dochody z majątku wspólnego i osobistego,
- środki zgromadzone na rachunkach bankowych,
- przedmioty codziennego użytku, samochody, sprzęt RTV/AGD,
- nieruchomości kupione wspólnie po ślubie.
Nie podlegają podziałowi:
- majątek nabyty przed ślubem,
- majątek odziedziczony lub otrzymany w darowiźnie (chyba że darczyńca wskazał inaczej),
- przedmioty osobiste, np. biżuteria sentymentalna, protezy, odszkodowania za krzywdę.
Jak wygląda podział majątku w praktyce – sądowy czy notarialny?
Majątek można podzielić:
- w drodze umowy – jeśli obie strony się zgadzają; forma aktu notarialnego wymagana jest, gdy w skład wchodzi nieruchomość,
- przed sądem – gdy strony nie mogą się porozumieć. Postępowanie toczy się na podstawie przepisów o postępowaniu nieprocesowym (art. 566 i n. Kodeksu postępowania cywilnego).
Sąd może orzec również o nierównych udziałach w majątku (art. 43 § 2 KRO) – np. gdy jeden z małżonków w sposób rażący i uporczywy uchylał się od pracy lub trwonił wspólny majątek.
Czy da się dogadać? Ugodowy podział majątku krok po kroku:
Coraz częściej byli małżonkowie wybierają ugodowe rozwiązanie:
- Inwentaryzacja majątku – określenie, co dokładnie wchodzi do wspólnego majątku.
- Ustalenie wartości składników – możliwe np. przez rzeczoznawcę.
- Podział składników lub rozliczenia pieniężne – np. jeden z małżonków zatrzymuje mieszkanie i spłaca drugiego.
- Zawarcie umowy u notariusza – w przypadku nieruchomości lub gdy strony chcą mieć dokument urzędowy.
Ugodowy podział oznacza oszczędność czasu, kosztów i stresu – a często także lepsze relacje, szczególnie gdy małżonkowie mają wspólne dzieci.
Jak może pomóc radca prawny? – mniej stresu, więcej spokoju
Pomoc profesjonalisty jest nieoceniona, szczególnie gdy:
- majątek jest rozległy lub złożony (np. firma, udziały, kredyty),
- strony nie są zgodne co do wartości składników,
- istnieje ryzyko ukrywania majątku przez jedną ze stron,
- jedna ze stron żąda ustalenia nierównych udziałów.
Moja Kancelaria pomoże:
- sporządzić projekt umowy podziału majątku,
- reprezentować przed sądem,
- zapewnić ochronę interesów klienta – szczególnie w przypadku działań nieuczciwego małżonka.
Na koniec: związek się kończy, ale porządek prawny musi zostać
Podział majątku to nie tylko formalność – to często ostatni krok w rozliczeniu wspólnego życia. Dobrze przeprowadzony, może zakończyć sprawę szybko, bezboleśnie i zgodnie z literą prawa.
Nie zostawiaj tego przypadkowi – sięgnij po pomoc profesjonalisty i zadbaj o swoje bezpieczeństwo finansowe.